Думли темирчак (Tettigonia caudata)
Umumiy ta'rif
Думли темирчакларнинг кичик ёшдагилари баҳорнинг иссиқ кунларида жуда тез ривожланади. Май, июнь ойларига келиб темирчаклар қанот ёза бошлайди. Қанот ёзгандан кейин учинчи ва тўртинчи кунлардан бошлаб товуш чиқариб чириллай бошлайди. Бу эса уларнинг жинсий вояга етганлигидан далолат беради. Кечки томон темирчакларнинг фаоллиги ортиб боради.Уларнинг ёппасига жуфтлашиши 3-7 кундан кейин бошланиб, урчиш вақти кечанинг биринчи ярмига тўғри келади. Бу даврдан сўнг, 5-7 кунларда урғочилари тухум қўйиш органи ёрдамида тупроқнинг устки қатламига тухум қўяди. Улар ҳар бир тухум учун алоҳида чуқур қазийди. Битта урғочи темирчак ўртача 100 тагача тухум қўяди. Бу турдаги ҳашаротнинг личинкалари ва етук зотлари маданий ҳамда ёввойи ўсимликларнинг барглари, гуллари ва мевалари билан озиқланади. Шунингдек, темирчаклар турли хил ҳашаротларнинг тана суюқлиги билан ҳам озиқланади. Думли темирчаклар республикамизнинг тоғ олди ҳудудларида кенг тарқалган доривор ўсимликлар билан озиқланиб зарар етказади. Одатда тухумлардан биринчи ёш личинкаларнинг чиқиши апрелнинг дастлабки кунидан бошланиб, 8 апрелгача яъни 7 кун мобайнида давом этади. 1-3 ёш личинкалар ўртача 8 кун, 4-5 ёш личинкалар эса 7 кун ривожланади. Умуман думли темирчакнинг постэмбрионал ривожланиш даври ўртача 50-60 кунга тўғри келади. Кичик ёшдаги личинкалари одатда тўда ҳолида учраб, ёши ортган сари алоҳида-алоҳида ҳаёт кечиради. Айниқса, темирчакларнинг кичик ёшдагилари баҳорнинг иссиқ кунларида жуда тез ривожланади. Май, июнь ойларига келиб темирчаклар қанот ёза бошлайди. Қанот ёзгандан кейин учинчи ва тўртинчи кунлардан бошлаб товуш чиқариб чириллай бошлайди. Бу эса уларнинг жинсий вояга етганлигидан далолат беради. Кечки томон темирчакларнинг фаоллиги ортиб боради.Уларнинг ёппасига жуфтлашиши 3-7 кундан кейин бошланиб, урчиш вақти кечанинг биринчи ярмига тўғри келади. Бу даврдан сўнг, 5-7 кунларда урғочилари тухум қўйиш органи ёрдамида тупроқнинг устки қатламига тухум қўяди. Улар ҳар бир тухум учун алоҳида чуқур қазийди. Битта урғочи темирчак ўртача 100 тагача тухум қўяди.
Agrotexnik qarshi kurashish chorasi
Агротехник кураш чора-тадбирларини тўда ҳосил қилмайдиган (маҳаллий) чигирткалар кенг тарқалаётган ёки хавф туғдираётган жойларда бўш ётган ерлар, ариқ, канал, зовур ва дала четлари, йўл ёқаларини ҳайдаш, бороналаш ва дискалаш, ерларни ўзлаштириш ишларини амалга ошириш, бу турдаги темирчакларнинг ёппасига кўпайиб кетишининг олдини олишда самарали усуллардан бири бўлиб ҳисобланади. Темирчаклар тухум кўзачалари жойлашган майдонда 5-7 см. дан, 20-22 см. гача чуқурликда бороналаш, чизеллаш, ҳайдаш, дискалаш уларнинг тухум кўзачаларини йўқотиши билан бирга, бошқа зарарли ҳашаротлар ва бегона ўтларни тозалашда ҳам яхши натижа беради.
Biologik qarshi kurashish chorasi
mavjud emas
Kimyoviy qarshi kurashish chorasi
Думли темирчакларга қарши дельтаметрин, имидаклоприд, лямбдацигалотрин, циперметрин + ацетамиприд, альфациперметрин асосли препаратлар қўлланилади.